Czy polisa D&O to tylko kolejny produkt ubezpieczeniowy, czy też skuteczny instrument finansowy? Jakie są zalety i wady tego ubezpieczenia? Na co zwracać uwagę przy ocenie ofert oraz zawieraniu polisy mającej chronić członków władz spółki?
Ubezpieczenia D&O rozgościły się już na polskim rynku, chociaż jeszcze kilkanaście lat temu były kupowane jedynie przez wiodące spółki giełdowe oraz firmy z udziałem kapitału zagranicznego. Za zwiększeniem powszechności poszły także korzystne zmiany w zakresach ubezpieczenia oraz cenach tych polis. Dzisiaj składki zaczynają się już poniżej 2 000 zł dla sumy 1 mln zł, a zakres ubezpieczenia u wiekszości ubezpieczycieli spuchł tak bardzo, że czasami aż trudno dojrzeć kluczowe elementy pod stosem klauzul rozszerzających i dodatków.
Kto jest ubezpieczony w ramach ubezpieczenia D&O?
Rynek ubezpieczeń oferuje Ubezpieczenie D&O skonstruowane by chronić członków zarządów, członków rad nadzorczych, prokurentów spółek kapitałowych na wypadek roszczeń lub postępowań związanych z pełnioną przez nich funkcją menadżerską. Osoby te, z racji zajmowanych stanowisk, ponoszą bowiem odpowiedzialność cywilną, karną, administracyjną oraz karno-skarbową. Katalog osób ubezpieczonych jest dziś bardzo rozbudowany i oprócz wyżej wymienionych może obejmować głównego księgowego, osoby na stanowiskach kierowniczych, spadkobierców oraz współmałżonków ubezpieczonych. Co więcej, oferowane polisy mają charakter bezimiennny (nie ma listy imiennej ubezpieczonych osób) i działają bez względu na zmiany zachodzące w organach spółki. Odpowiednia konstrukcja ubezpieczenia pozwala nawet na uniknięcie zaliczania składki do dochodu ubezpieczonych osób.
Jaka odpowiedzialność jest objęta polisą OC zarządu?
Członkowie władz spółki ponoszą szeroką odpowiedzialność, która wynika z powszechnie obowiązujących przepisów, wewnętrznych przepisów przedsiębiorstwa, kontraktów menadżerskich oraz umowy o pracę. Odpowiedzialność ta może mieć zarówno charakter cywilnoprawny (roszczenie o naprawienie szkody), jak i administracyjny, karno-skarbowy czy też wreszcie nawet karny. Tym co wyzwala tą odpowiedzialność najczęściej będzie wszczęcie postępowania przez ograny państwowe albo uruchomienie procedur korporacyjnych zmierzających do ustalenia, kto i w jakim zakresie odpowiada za niekorzystną sytuację finansową spółki.
Menadżerowie odpowiadają osobistym majątkiem wobec przedsiębiorstw, w których pełnią funkcje, jak też wobec akcjonariuszy, pracowników, wierzycieli oraz innych osób trzecich. Roszczenia na jakie są narażeni mogą być negatywne w skutkach np. utrata dobrego imienia czy też prywatnego majątku. Z tego powodu fukcjonujące na rynku ubezpieczenia D&O w bardzo szerokim zakresie pokrywają odpowiedzialność ubezpieczonych osób, z której należy wymienić przed wszystkim:
- odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone spółce
- odpowiedzialność cywilna za szkody wyrządzone wspólnikom lub akcjonariuszom
- odpowiedzialność cywilna za naruszenie praw pracowniczych
- odpowiedzialność za kary i grzywny nałożone na spółkę (regresowane od członków zarządu)
- odpowiedzialność za kary i grzywny nałożone na członka zarządu
- odpowiedzialnosć za zobowiązania publiczno-prawne spółki
- odpowiedzialność za zobowiązania spółki
- odpowiedzialność z tytułu obrotu papierami wartościowymi
Po pierwsze bronić!
Główną funkcją ubezpieczenia D&O jest ochrona majątku prywatnego menadżerów oraz ich rodzin i z tego powodu podstawowym obowiązkiem ubezpieczyciela jest obrona ubezpieczonego przed roszczeniami. W ramach sumy gwarancyjnej ubezpieczyciel pokrywa, w zależności od zakresu ubezpieczenia, m.in. koszty postępowania wyjaśniającego, koszty zapobieżenia zwiększeniu się szkody, koszty obrony sądowej i zaliczkuje wszystkie te koszty, tak aby kwestie finansowe nie były przeszkodą w skutecznym prowadzeniu obrony interesów ubezpieczonego. Ubezpieczyciele w tych działaniach korzystając najczęściej z renomowanych kancelarii prawnych, które posiadają wysokowykwalifikowaną kadrę i dają rękojmię wysokiej skuteczności w działaniach negocjacyjnych i procesowych. Koszty związane z obroną przed postawionymi roszczeniami są bardzo wysokie, nawet jeśli roszczenia są nieuzasadnione czy też w rezultacie odrzucone. Koszty te wiążą się przede wszystkim z kosztami reprezentacji prawnej, doradztwa, kosztami sądowymi, jak też działaniami PR.
Co spółka ma z ubezpieczenia D&O?
Ubezpieczenie D&O chroni przede wszystkim menadżerów, ale nie można pominąć pośrednich korzyści także dla spółki. Polisa stanowi bowiem solidne źródło finansowania ewentualnych strat spółki spowodowanych błędami członków zarządu, a ponadto może stanowić uzupełnienie pakietu świadczeń pozapłacowych dla kadry menadżerskiej przyczyniając się do tworzenia przyjaznego środowiska pracy dla kluczowych osób w firmie. Nie bez znaczenia jest także to, że polisy D&O zawierają także ochronę dobrego imienia spółki, które może być nadwątlone z powodu kryzysu dotyczącego osób z jej kierownictwa.
Patrycjusz Rodzyński
Broker ubezpieczeniowy
Specjalista ds. ubezpieczeń majątkowych i finansowych
E-mail: p.rodzynski@certumbroker.pl
